ಲಂಡನ್: ಮಾನವನ ಮೆದುಳು ತನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಐದು ವಿಭಿನ್ನ ಹಂತಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಮುಖ ತಿರುವುಗಳು ೯, ೩೨, ೬೬, ಮತ್ತು ೮೩ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಈ ಅಧ್ಯಯನವು ಹೇಳಿದೆ.
ಈ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ೯೦ ವರ್ಷದವರೆಗಿನ ಸುಮಾರು ೪,೦೦೦ ಜನರನ್ನು ಬಳಸಿ ನಡೆಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರ ಮೆದುಳಿನ ಜೀವಕೋಶಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂಶೋಧನೆಯು, ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಮಾಂದ್ಯತೆಯ ಅಪಾಯವು ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಏಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಮೆದುಳಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮನುಷ್ಯನ ಮೂವತ್ತರ ದಶಕದ ಆರಂಭದವರೆಗೆ (ಅವರು “ಉತ್ತುಂಗ” ತಲುಪುವವರೆಗೆ) ಹದಿಹರೆಯದ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಧ್ಯಯನವು ತೋರಿಸಿದೆ.
ಮೆದುಳಿನ ಐದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹಂತಗಳು:
ಬಿಬಿಸಿ ವರದಿ ಮಾಡಿದಂತೆ, ಮೆದುಳು ಹೊಸ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಅನುಭವಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳು “ಜನಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ ಸಾವಿನವರೆಗೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಸುಗಮ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಸಂಶೋಧನೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಾಲ್ಯ (Childhood): ಜನಿಸಿದಾಗಿನಿಂದ ೯ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ
ಹದಿಹರೆಯ (Adolescence): ೯ ರಿಂದ ೩೨ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ
ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆ (Adulthood): ೩೨ ರಿಂದ ೬೬ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ
ಆರಂಭಿಕ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ (Early Ageing): ೬೬ ರಿಂದ ೮೩ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ
ತಡ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ (Late Ageing): ೮೩ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ
ಡಾ. ಅಲೆಕ್ಸಾ ಮೌಸ್ಲಿ ಅವರು, “ಮೆದುಳು ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಪುನಃ ವೈರಿಂಗ್ ಆಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಅದು ಯಾವಾಗಲೂ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದೇ ಸ್ಥಿರ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಮೆದುಳಿನ ಪುನಃ ವೈರಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಏರಿಳಿತಗಳು ಮತ್ತು ಹಂತಗಳಿವೆ,” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಪ್ರತಿ ಹಂತದ ಪ್ರಮುಖಾಂಶಗಳು:
೧. ಬಾಲ್ಯ (ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ೯ ವಯಸ್ಸು): ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮೆದುಳಿನ ಗಾತ್ರವು ವೇಗವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಜೀವನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾದ ಅನಗತ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ (pruning). ಮೆದುಳು ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಾಡುವ ಮಗುವಿನಂತೆ ಇರುತ್ತದೆ – ನೇರವಾಗಿ ಒಂದು ಹಂತದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಬದಲು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಅನ್ವೇಷಿಸುತ್ತದೆ.
೨. ಹದಿಹರೆಯ (೯ ರಿಂದ ೩೨ ವಯಸ್ಸು):
ಸುಮಾರು ೯ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ; ಮೆದುಳಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸುಗಮವಾಗುತ್ತವೆ. ಇದು ಮೆದುಳಿನ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ನಾಟಕೀಯ ಬದಲಾವಣೆ ಎಂದು ಡಾ. ಮೌಸ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಉಂಟಾಗುವ ಅಪಾಯವೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ೯ ರಿಂದ ೩೨ ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮೆದುಳಿನ ಜಾಲವು ಹೆಚ್ಚು ದಕ್ಷವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೆದುಳಿನ ಹಲವು ಕಾರ್ಯಗಳು ಮೂವತ್ತರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರುತ್ತವೆ (peak) ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.
೩. ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆ (೩೨ ರಿಂದ ೬೬ ವಯಸ್ಸು):
ಮೆದುಳು ತನ್ನ ಅತಿ ಉದ್ದವಾದ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾದ ಹಂತವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಇನ್ನೂ ನಡೆಯುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಹಿಂದಿನ ಹಂತಗಳ ನಾಟಕೀಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಇರುತ್ತವೆ.ಮೂವತ್ತರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗಳಿಸಿದ ದಕ್ಷತೆಯು ಕ್ರಮೇಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ, ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾರೆ ಮಾನಸಿಕ ಚುರುಕುತನವು ಮಧ್ಯ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುವ ನಿಜ ಜೀವನದ ವೀಕ್ಷಣೆಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
೪. ಆರಂಭಿಕ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ (೬೬ ರಿಂದ ೮೩ ವಯಸ್ಸು):
೬೬ ರ ವಯಸ್ಸಿನ ಸುಮಾರಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಹಠಾತ್ ಕುಸಿತವಲ್ಲ. ಮೆದುಳಿನ ಜಾಲಗಳು ಸಂವಹನ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಬದಲು ಸಣ್ಣ ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ವಿಭಜನೆಗೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ.
ಈ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧಿಮಾಂದ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡದ ಅಪಾಯಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
೫. ತಡ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ (೮೩ ರಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ):
೮೩ ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಮೆದುಳು ತನ್ನ ಅಂತಿಮ ಹಂತವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮೆದುಳಿನ ಜಾಲಗಳು ಬೇರ್ಪಡುತ್ತಾ ಹೋಗಿ ಸಣ್ಣ, ಬಿಗಿಯಾದ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತವೆ.
ಈ ವಯಸ್ಸಿನ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಮಧ್ಯ ವಯಸ್ಸಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಜೀವನ ಘಟನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಎಷ್ಟು ನಿಖರವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಂಶೋಧಕರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
